Dekübitüs Ülseri Nedir?
Herkesin başına gelebilir, ancak genellikle yatağa bağlı olan, bir sandalyede veya tekerlekli sandalyede uzun süre oturan insanları etkiler. Dekubitus ülserleri sıklıkla kemik bölgelerini kaplayan deride görülür. Dekübitus ülseri için en yaygın yerler şunlardır:
- Kalçalar
- Sırt
- Ayak bilekleri
- Sakrum ve çevresi
Bu durum, aşağıdaki sınıflandırmaya uyan insanlarda yaygındır:
- Yaşlı
- Hareket kabiliyeti azalan
- Yatakta veya tekerlekli sandalyede uzun süre geçiren
- Belirli vücut kısımlarını yardım olmadan hareket ettiremeyen
- Kırılgan bir cilde sahip olan
Dekubitüs ülserleri tedavi edilebilir, ancak kronik derin ülserlerin tedavisi zor olabilir. Spesifik görünüm, altta yatan tıbbi durumlar ve ülser aşaması dahil olmak üzere çeşitli faktörlere bağlıdır.
Dekübitus Ülseri Belirtileri Nelerdir?
Genellikle yavaş yavaş gelişir, ancak bazen birkaç saat içinde oluşabilir.
Erken belirtiler
Basınç ülseri erken belirtileri şunları içerir:
Aşama 1
Cilt bütünlüğü bozulmamıştır ama rengi bozuktur. Açık ten renginiz varsa etkilenen alan kırmızı görünebilir. Koyu bir teniniz varsa etkilenen alanın renk değişimi maviden mora değişebilir. Etkilenen bölgede ağrı ve kaşıntı olabileceği gibi ayrıca sıcak ve şişmiş de olabilir.
Sonraki belirtiler
İlk başta cilt bütünlüğü bozulmamış olabilir, ancak basınç ülseri kötüleşirse, oluşabilecekler:
Aşama 2
Deride kırılma, kırmızı / pembe yara yatağı ile sığ ülser olarak ortaya çıkar. Sıvı ile dolu kabarcıklar da olabilir.
Aşama 3
Tam kalınlıkta cilt kaybı, ülser cilt içinde çok daha derindir. Yağ tabakanızı etkiler ve bir krater gibi görünür ancak kemik, tendon veya kas açığa çıkmaz.
Aşama 4
Bu aşamada kas ve kemiğiniz de dahil olmak üzere birçok katman etkilenir. Yara yatağının bazı kısımlarında ölü doku nedeni ile oluşan kabuk veya eskar bulunabilir.
Sınıflandırılamayan
Ülserin tabanınında yer alan yara yatağındaki kabuk (sarı, ten rengi, gri, yeşil veya kahverengi) ve / veya eskar (ten rengi, kahverengi veya siyah) ile kaplandığı tam kalınlıkta doku kaybı. Doktorunuz ülseri tam olarak belirlemek için bölgenin daha fazla görüntülenmesini veya cerrahi olarak değerlendirilmesini isteyebilir.
Dekübitus Ülseri İçin Kimler Risk Altındadır?
Dekübitus ülserleri için bir dizi risk faktörü vardır:
- Yatakta yatarken veya tekerlekli sandalyede otururken kendiniz hareket edemez veya pozisyon değiştiremezseniz risk altında olabilirsiniz.
- 70 yaşın üzerinde bir yetişkinseniz, hareketlilik sorunları ve dehidrasyon sebeb ile cildiniz daha kırılgan ve hassas olabilir;
- Kötü beslenme alışkanlıkları veya diyetinizde yeterli besin almama, cildinizin durumunu etkileyebilir ve bu da riskinizi artırabilir.
- Vücudun bir kısmını veya tamamını hareket ettirememe (felç)
- İdrar kaçırma ve bağırsak inkontinansı
- Obezite
- Diyabet gibi durumlar kan dolaşımınızı kısıtlayabilir, bu da cildinizde doku tahribatına neden olabilir ve riskinizi artırabilir.
Dekübitus Ülseri Tanısı
Sağlık uzmanınız sizi, bası yaralarının tedavisinde deneyimli doktorlar, uzmanlar ve hemşirelerden oluşan bir yara bakım ekibine yönlendirebilir. Ekip ülserinizi çeşitli şeylere göre değerlendirebilir. Bunlar:
- Ülserinizin büyüklüğü ve derinliği
- Cilt, kas veya kemik gibi ülserinizden doğrudan etkilenen doku türü
- Ülserinizden etkilenen cildin rengi
- Ülserinizden meydana gelen doku ölümü miktarı
- Enfeksiyon varlığı, güçlü koku ve kanama gibi ülserinizin durumu
Doktorunuz dekübit ülserinizdeki sıvı ve doku örneklerini alabilir. Ek olarak, bakteri büyümesi ve kanser belirtileri arayabilirler.
Tedavi/Önleme
Basınç ülserleri (yaralar) için tedavi seçenekleri tipik olarak pozisyonunuzu düzenli olarak değiştirmeyi, basıncı azaltmak veya hafifletmek için özel yatakları ve ülseri iyileştirmeye yardımcı olan yara örtülerini içerir. Bazı durumlarda ameliyat gerekebilir.
Pozisyon değiştirme
Pozisyonunuzu aralıklı ve düzenli olarak değiştirmek, zaten gelişmiş olan ülserler üzerindeki baskıyı hafifletmeye yardımcı olur. Ayrıca basınç ülserlerinin gelişmesini önlemeye yardımcı olur. Bazı risk grubundaki insanlar için bu her 15 dakikada bir olabilir. Diğerlerinin her iki ila dört saatte bir poziyon değiştirmesi gerekebilir.
Ayrıca aşağıdakiler hakkında eğitim ve tavsiye alabilirsiniz:
- Doğru oturma ve yatma pozisyonları
- Oturma ve yatma pozisyonlarınızı nasıl ayarlayabilirsiniz?
- Topuklarınız üzerindeki baskıyı hafifletmek için ayaklarınızı desteklemenin en iyi yolu
- İhtiyacınız olan herhangi bir özel ekipman ve nasıl kullanılacağı
Havalı/Özel yataklar ve minderler
Basınç ülseri geçirme riski veya küçük bir ülseriniz varsa, doktorunuz özel olarak tasarlanmış statik köpük veya dinamik bir yatak önerecektir.
Daha ciddi bir ülseriniz varsa, kendisine sürekli hava akışı sağlayan bir pompaya bağlı bir yatak gibi daha sofistike bir yatak veya yatak sistemine ihtiyacınız olacaktır.
Ayrıca bir dizi köpük ya da basınç dağıtıcı minder mevcuttur. Doktorunuza sizin için en uygun tipleri sorun.
Yara Örtüleri
Basınç ülserlerini korumak ve iyileşme sürecini hızlandırmak için özel olarak tasarlanmış yara örtüleri kullanılabilir.
Bu yara örtüleri şunları içerir:
Aljinat pansumanları – bunlar deniz yosundan yapılır ve iyileşme sürecini hızlandırdığı bilinen sodyum ve kalsiyum içerir
Hidrokolloid yara örtüleri – çevredeki sağlıklı cildi kuru tutarken ülserdeki yeni cilt hücrelerinin büyümesini teşvik eden özel bir jel içerir.
Köpükler, Hidrofilik poliüretandan yapılmıştır, son derece emicidir.Yara çevresindeki dokunun maserasyonunu azaltır ve hipergranülasyon tedavisi için birincil pansuman olarak kullanılabilir.
Lipidokolloid, Kollajen, – yara onarımını ve epitelizasyonu hızlandırmak için
Kompozit ürünler – Birçoğunun üç katmanı vardır: yara yatağını korumak için yarı yapışkan veya yapışkan olmayan bir katman, emici bir katman ve yapışkan kenarlı bir nem buharı geçirgen katman.
Filmler, hidrofiberler / jelleşen elyaflar, jeller ve antimikrobiyal (antibiyotik) sargılar gibi diğer sargı tipleri de kullanılabilir
Doktorunuz basınç ülserinizin yönetimi için ne tür yara örtüsü kullanmanız gerektiğini söyleyecektir.